Kilikya, bugünkü Osmaniye, Adana, Mersin illerinin tamamını, Karaman, Antalya ve Hatay illerinin bir kısmını içine alan bölgedir. Ayrıca Kilikya’nın batısı Dağlık Kilikya doğusu da Ovalık Kilikya olarak tanımlanır. Dağlık Kilikya sınırları içerisinde yer alan Ermenek Havzası ise günümüz Ermenek toprakları ile Başyayla topraklarının bir kısmını içeren bölge olarak bilinir.
M.S. 6. yüzyılda Roma İmparatorluğu'nun idari bölümlerinin ve şehirlerinin her birinin listesini çıkaran coğrafyacı Hierokles, “Synecdemus” adlı eserinde Isauria’nın 23 kentini şöyle sıralıyor: Germanicopolis (Ermenek), Lauzados (Kirazlıyayla/Başyayla), Neapolis (Gargara/Güneyyurt), Zeede (Yukarı Çağlar/Ermenek), İrenopolis (Çatalbadem/Ermenek), Dalisandus (Mut), CLaudiopolis (Mut), Philadelphia (Gökçeseki/Ermenek), Selinus (Gazipaşa/Antalya), Iotape (Alanya), Anemurium (Anamur), Titiopolis (Kalınören/Anamur), Lamus(Limon Çayı/Mersin), Antiochia ((Gazipaşa/Antalya), Iuliosebaste(Erdemli/Mersin), Olbe(Uzuncaburç/Silifke), Diocaesarea(Uzuncaburç/Silifke), Hieropolis- Kastabala, (Osmaniye), Moloe (Sarıkavak), Darasus (Tarsus), Seleucia Metropolis (Silifke), Celesdere, Cestri
M.S. 10. yüzyılda Bizans eyalet sistemi düzenlemesine göre ise 13. Seleukeia Thema’sı içerisinde yer alan Isauria Dekapolis’ini (on kent) sırasıyla Germenikopolis (Ermenek), Titiopolis (Kalınören/Anamur), Dometiopolis (Katranlı/Ermenek), Zenopolis (Büyükkarapınar/Başyayla), Neapolis (Gargara/Güneyyurt), Claudiopolis (Mut), İrenopolis (Çatalbadem), Diocaesarea (Uzuncaburç/Silifke), Lauzadus (Kirazlıyayla/Başyayla) ve Dalisandus (Mut)’dur.
Isauria Eyaleti adlandırması, ilk defa Karaman’ın batısında Hacıbaba Dağı’nın kuzey eteğinde yer alan Losta’da (Akarköy) bulunan ve 1886’da yayını yapılan Latince bir yazıtta provincia Isauria (Isauria Eyaleti) olarak geçmesiyle kullanılmaya başlandı. İşte Roma ve Bizans’ın Isauria Eyaleti ‘ndeki Karaman sınırları içerisinde yer alan o antik kentler…
1 - Philadelphia Antik Kenti Gökçeseki Köyü’ndeki Roma ve Bizans tarihinin önemli taşlarından birisi olarak karşımıza çıkıyor. Antik kentin bulunduğu Gökçeseki ören yerinde 2015 yılından buyana aralıklarla kazı çalışması yapılıyor.
Bölgede yapılan kazı çalışmalarında gün yüzüne çıkan aslanlı mezar kapıları ve örenyerinde ele geçen buluntular bölgenin Roma ve Bizans döneminde yerleşime açık olduğunu gösteriyor.
2015 yılında Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi’nin danışmanlığında yürütülen kazılarda bulunan tane küçük at figürleri oldukça dikkat çekmişti.
Roma ve Bizans tarihi kalıntılarına ev sahipliği yapan Gökçeseki Ören yeri kaya mezarları ile dikkat çekerken 2020 yılında başlayan arkeolojik kazılarda 2 kilise, zeytinyağı atölyesi ile çok sayıda mekan keşfedilmişti.
içerisinde tahta tabut bulundu, sikke ve seramik gibi kalıntılar ele geçirildi. Farklı form ve büyüklükteki kaya mezarları olmak üzere, anakaya lahdi ve khamasorion gibi mezar türleri bulundu.
Çevresindeki sur yapılanması, kilise yapısı ve büyüklüğü, büyük bir kamu yapısının bulunması Sbide Antik Kenti’nin önemli bir kent olduğunu gösterirken yerleşim yerinin büyüklüğünden dolayı da Kentin üzerindeki kayalıkların içinde su tünelleri kazılmış ve uzak bir noktadan bu tünellerle getirilen su kente dağıtılmış.
neticesinde, sağlam durumdaki bir sarnıç ile çeşitli yapılara ait duvar kalıntıları ortaya çıkarıldı. 4 metre uzunluğunda 6 metre genişliğindeki sarnıç, kemerli ve tonozlu bir üst yapıya sahip. Giriş kapısının üzerinde bir kristogram yer alıyor. Ayrıca kent kırsalı denilebilecek bir mesafede büyük bir kaya oyularak antik dönemde şarap atölyesi olarak kullanmış.
Lauzodos Antik Kenti için şu ana kadar başlatılmış herhangi bir arkeolojik kazı çalışmasına rastlanmadı.
7 - Dometiopolis Antik Kenti Katranlı Köyü’nde bulunan antik kentin var olduğuna delil olarak şu anda sadece köy sınırlarındaki toplu mezarı gösterebiliriz.
8 - Titiopolis (Kalınören/Anamur), 9- Neapolis(Gargara/Güneyyurt), 10 - Claudiopolis (Mut)ADEM DEMİREL
M.S. 6. yüzyılda Roma İmparatorluğu'nun idari bölümlerinin ve şehirlerinin her birinin listesini çıkaran coğrafyacı Hierokles, “Synecdemus” adlı eserinde Isauria’nın 23 kentini şöyle sıralıyor: Germanicopolis (Ermenek), Lauzados (Kirazlıyayla/Başyayla), Neapolis (Gargara/Güneyyurt), Zeede (Yukarı Çağlar/Ermenek), İrenopolis (Çatalbadem/Ermenek), Dalisandus (Mut), CLaudiopolis (Mut), Philadelphia (Gökçeseki/Ermenek), Selinus (Gazipaşa/Antalya), Iotape (Alanya), Anemurium (Anamur), Titiopolis (Kalınören/Anamur), Lamus(Limon Çayı/Mersin), Antiochia ((Gazipaşa/Antalya), Iuliosebaste(Erdemli/Mersin), Olbe(Uzuncaburç/Silifke), Diocaesarea(Uzuncaburç/Silifke), Hieropolis- Kastabala, (Osmaniye), Moloe (Sarıkavak), Darasus (Tarsus), Seleucia Metropolis (Silifke), Celesdere, Cestri
M.S. 10. yüzyılda Bizans eyalet sistemi düzenlemesine göre ise 13. Seleukeia Thema’sı içerisinde yer alan Isauria Dekapolis’ini (on kent) sırasıyla Germenikopolis (Ermenek), Titiopolis (Kalınören/Anamur), Dometiopolis (Katranlı/Ermenek), Zenopolis (Büyükkarapınar/Başyayla), Neapolis (Gargara/Güneyyurt), Claudiopolis (Mut), İrenopolis (Çatalbadem), Diocaesarea (Uzuncaburç/Silifke), Lauzadus (Kirazlıyayla/Başyayla) ve Dalisandus (Mut)’dur.
Isauria Eyaleti adlandırması, ilk defa Karaman’ın batısında Hacıbaba Dağı’nın kuzey eteğinde yer alan Losta’da (Akarköy) bulunan ve 1886’da yayını yapılan Latince bir yazıtta provincia Isauria (Isauria Eyaleti) olarak geçmesiyle kullanılmaya başlandı. İşte Roma ve Bizans’ın Isauria Eyaleti ‘ndeki Karaman sınırları içerisinde yer alan o antik kentler…
1 - Philadelphia Antik Kenti Gökçeseki Köyü’ndeki Roma ve Bizans tarihinin önemli taşlarından birisi olarak karşımıza çıkıyor. Antik kentin bulunduğu Gökçeseki ören yerinde 2015 yılından buyana aralıklarla kazı çalışması yapılıyor.
Bölgede yapılan kazı çalışmalarında gün yüzüne çıkan aslanlı mezar kapıları ve örenyerinde ele geçen buluntular bölgenin Roma ve Bizans döneminde yerleşime açık olduğunu gösteriyor.
2015 yılında Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi’nin danışmanlığında yürütülen kazılarda bulunan tane küçük at figürleri oldukça dikkat çekmişti.
KAYA MEZARLARIYLA DİKKAT ÇEKİYOR
Philadelphia Antik Kenti atık alanında bulunan at figürleri Karaman Müzesi’nde sergileniyor. Her bir detayı titizlikle dikkate alınarak yapılan at figürlerinin Geç Roma, Erken Bizans dönemi buluntusu olduğu söylenirken bu figürlerin oyuncak olarak kullanıldığı tahmin ediliyor.Roma ve Bizans tarihi kalıntılarına ev sahipliği yapan Gökçeseki Ören yeri kaya mezarları ile dikkat çekerken 2020 yılında başlayan arkeolojik kazılarda 2 kilise, zeytinyağı atölyesi ile çok sayıda mekan keşfedilmişti.
KAYALIKLARIN İÇİNDE SU TÜNELİ KAZILMIŞ
2 - Sbide Antik Kenti 2020 yılında Yukarıçağlar Köyü’nde başlayan kazı çalışmalarında kaya mezarıiçerisinde tahta tabut bulundu, sikke ve seramik gibi kalıntılar ele geçirildi. Farklı form ve büyüklükteki kaya mezarları olmak üzere, anakaya lahdi ve khamasorion gibi mezar türleri bulundu.
Çevresindeki sur yapılanması, kilise yapısı ve büyüklüğü, büyük bir kamu yapısının bulunması Sbide Antik Kenti’nin önemli bir kent olduğunu gösterirken yerleşim yerinin büyüklüğünden dolayı da Kentin üzerindeki kayalıkların içinde su tünelleri kazılmış ve uzak bir noktadan bu tünellerle getirilen su kente dağıtılmış.
BİR SARNIÇ GÜN YÜZÜNE ÇIKARTILDI
3 – Irenopolis Antik Kenti 2020 yılında Çatalbadem Köyü’nde başlayan arkeolojik kazı çalışmalarıneticesinde, sağlam durumdaki bir sarnıç ile çeşitli yapılara ait duvar kalıntıları ortaya çıkarıldı. 4 metre uzunluğunda 6 metre genişliğindeki sarnıç, kemerli ve tonozlu bir üst yapıya sahip. Giriş kapısının üzerinde bir kristogram yer alıyor. Ayrıca kent kırsalı denilebilecek bir mesafede büyük bir kaya oyularak antik dönemde şarap atölyesi olarak kullanmış.
LAUZODOS GÜN YÜZÜNE ÇIKMAYI BEKLİYOR
4 - Lauzados Antik Kenti , Kirazlıyayla’daki ören yeri Hisarönü olarak biliniyor. Lauzados kaya mezarları; yalın cepheli mezarlar, tapınak cepheli mezarlar ve tonoz cepheli mezarlar olmak üzere zengin bir nekropolis (toplu mezar) sunuyor. Mezarların çoğunun içerisindeki oygu teknelerle aslan formlu kapakları yer alıyor. Lauzados’un yerleşim yeri ve akropolü (Yüksek bir yere inşa edilmiş herhangi bir kale veya kompleks) olduğu düşünülüyor.Lauzodos Antik Kenti için şu ana kadar başlatılmış herhangi bir arkeolojik kazı çalışmasına rastlanmadı.
ERMENEK ANTİK KENTİN ÜSTÜNDE OTURUYOR
5 - Germanicopolis Antik Kenti Üzerinde modern Ermenek ilçe merkezinin yer alması nedeniyle antik kentten günümüze devşirme malzeme olarak kullanılmış az sayıdaki mimari blok dışında herhangi bir kalıntı ulaşılamıyor. Buna karşılık ilçenin kuzeyindeki kayalık yamaçlara yayılmış olan nekropoliste çok sayıda mezar yer alıyor. Kentin doğusunda da küçük bir nekropolis bulunuyor. Tapınak cepheli, plaster sütunlu ve kemerli, tonozlu ı, dörtgen girişli kaya mezarları, arcosoliumlar, chamasoriumlar ve mezar şapelleri nekropoliste görülen mezar çeşitleri olarak karşımıza çıkıyor.ROMA’DAN KALAN TEK ESER “AZİZ SOKRATES KİLİSESİ”
6 - Zenopolis Antik Kenti Büyükkayapınar Köyü’nde bulunan bir kilisenin adı Aziz Sokrates olarak biliniyor. Günümüze ancak zayıf izlerle ulaşabilen geç antik yerleşmenin en önemli yapısı olarak tarihi notlar arasında yerini alıyor. Zenopolis kentinde henüz bu kilise dışında herhangi bir arkeolojik yapı tespit edilemedi.7 - Dometiopolis Antik Kenti Katranlı Köyü’nde bulunan antik kentin var olduğuna delil olarak şu anda sadece köy sınırlarındaki toplu mezarı gösterebiliriz.
8 - Titiopolis (Kalınören/Anamur), 9- Neapolis(Gargara/Güneyyurt), 10 - Claudiopolis (Mut)ADEM DEMİREL