Şimdi hesap sorma zamanı

Karaman’da su krizi, yılların ihmali, plansızlığı ve duyarsızlığının açık bir göstergesi olarak karşımızda duruyor. İbrala Barajı’ndan Göksu projelerine, obruklardan kuraklık raporlarına kadar her detay, adım adım gelen bir felaketin habercisiydi. Bugün bu tabloyu yaşıyorsak, suçluyu uzağımızda değil, kendi kararlarımızda aramalıyız.

ÇÖZÜMÜN ADI ÇÖKÜŞ OLDU

2011 yılında Karaman’ın 50 yıllık içme suyu ihtiyacını karşılayacağı söylenen İbrala Barajı, 2019’da gövdesindeki kaçak nedeniyle milyonlarca metreküp suyu boşa akıttı. Onarıldı, ama bir daha eski doluluk oranına ulaşamadı. 2023 itibarıyla baraj tamamen kurudu.

Bu kaçak neden önceden tespit edilmedi? Kaçağın ardından barajın yeniden dolması için hangi önlemler alındı? Halk bugün temiz içme suyu bulamazken bunun hesabını kim verecek?

GÖKSU’DAN SU GETİRME PROJELERİ NEDEN BAŞARILAMADI?

Yaklaşık 50 kilometre mesafedeki (yer yer bu mesafe 35 kilometreye kadar düşmektedir) Göksu Nehri’nden su getirme projeleri yıllardır dillendiriliyor. Ancak bu projeler hala kağıt üzerinde beklerken, Fırat’tan Mardin’e 221 kilometrelik bir hat üzerinden su taşındı.

Bu kadar yakın bir kaynaktan su taşımak neden bu kadar zor? İktidar vekilleri, yerel yöneticiler ve ilgili kurumlar neden bu projelerde başarısız oldu? Karaman halkının bu ihmale ses çıkarması gerekmiyor mu?

MISIR EKİMİ: SUYA İHANETİN İSMİ

Yer altı sularının çekilmesinin en büyük nedenlerinden biri, mısır gibi bol su isteyen ürünlerin kontrolsüz ekimi. Bundan yaklaşık 10 yıl önce 30 metrede su çıkartılan bölgeler varken düne kadar sondajlar 250 metre derinlikten su çekerken hala mısır ve yonca ekimine izin verilmesi, gelecekteki su krizini derinleştirdi. Şimdi ise münavebeyi konuşuyoruz ancak bunu konuşmak için geç kaldık…

Neden çiftçi, daha az su isteyen ürünlere yönlendirilmedi? Çiftçinin su tasarrufu sağlayacak ürünleri ekmesi için hangi teşvik mekanizmaları devreye sokulmadı?

AĞAÇLANDIRMA: LAFTA KALAN ÇÖZÜM

2013 yılında hazırlanan KOP raporunda, Karaman’da yağış rejiminin düzelmesi için ağaçlandırma önerilmişti. Karadağ ve çevresinde yapılacak bu çalışmalar, hem erozyonu önleyecek hem de bölgenin yağış miktarını artıracaktı. Küçük ölçekte yapılan ağaçlandırmalar dışında bu adımlar atılmadı. 

Peki, sorumluluk kime ait? Ağaçlandırma çalışmaları neden 10 yıldır istenilen seviyeye çıkartılmadı?

YILAN HİKAYESİNE DÖNEN PROJELER

Hotamış Göleti’ne su taşıması planlanan Ahi Kanalı, tamamlanalı yıllar oldu, ancak kullanılmadan eskidi. Çiftçi, her geçen yıl umudunu yitiriyor. Yıllardır vaat edilen projeler bir türlü hayata geçmezken, neden hiçbir yetkili bu sürecin hızlanması için çaba göstermedi?

Kullanılmayan ve eskimeye yüz tutmuş projelerin hesabını kim verecek? Çiftçinin sabrı daha ne kadar zorlanacak?

BİLİM KURULU VE PLANLAMA EKSİKLİĞİ

Kuraklıkla mücadelede bilim insanlarının önerileri neden dikkate alınmıyor? Pandemide oluşturulan bilim kurulu gibi bir kuraklık bilim kurulu neden hâlâ devreye alınmadı? Bu kurul oluşturulsa bile somut adımların atılması ne kadar sürecek?

Bilimsel öneriler neden kağıt üzerinde kalıyor ve uygulamaya geçemiyor?

BUGÜN AĞLAMAMAK İÇİN DÜN NE YAPMALIYDIK?

Barajlardaki kaçakların önlenmesi, yer altı sularının kontrolsüz kullanılmasının durdurulması, tarımsal üretimde planlamaya gidilmesi, ağaçlandırma çalışmalarının hızla başlatılması, Göksu gibi projelerde somut adımların atılması gerekiyordu. Bugün ise geçmişte yapılan hataların sonuçlarını yaşıyoruz.

Artık projeler için kağıt üzerinde değil, sahada adımlar atma zamanı. Karaman halkı, kurumlar ve yöneticiler bu gidişata karşı birlikte hareket etmeli. Çünkü su, sadece tarım değil; hayat demektir. Yarın ağlamamak için bugün sesimizi yükseltmeli, hesap sormalı ve çözüm üretmeliyiz.

ADEM DEMİREL