TÜRKİYE’NİN YÜZ KARASI: DARBELER

17 Kasım 1963: Mahalli seçimler yapıldı. 42 İlde AP, 23 İlde CHP kazandı. 23 Kasım 1963: ABD Başkanı John F. Kennedy, bir suikast sonucu öldürüldü. 24 Kasım 1963: Başbakan İnönü, Kennedy'nin cenaze töreninde bulunmak için Amerika'yagitti. 27 Kasım 1963: Başbakan İnönü'nün Amerika'da bulunduğu sırada Yeni Türkiye Partisi, Koalisyondan çekilme kararı aldı. 30 Kasım 1963: Kıbrıs Anayasası'nda de-ğişiklik yapılması için Cumhurbaşkanı Makorios Türk Hükümeti'ne muhtıra verdi. 2 Aralık 1963: Başbakan İnönü yurda döndü. İstifasını Cumhurbaşkanı'na sundu. "... Koalisyonun dağıldığı hakkındaki haberi, Amerika'da herkesle beraber duydum..." 14 Aralık 1963: İnönü Hükümeti kurmakla tekrar görevlendirildi. 21 Aralık 1963: Kıbrıs'ta Türklere yönelik sistemli saldırılar iyice arttı. Her Hükümet bunalımında saldırılar daha da yoğunlaşmaya başlıyor. 23 Aralık 1963: Kıbrıs'ta 3 Türk EOKA'cılar tarafından şehit edildi. 24 Aralık 1963: Türk Jetleri Kıbrıs üzerinde uçtular. Rumlara karşı ilk uyarı yapıldı. Başbakan İnönü, TBMM'de : "Bugün Türk uçakları Kıbrıs'taki mücadele meydanlarına gitmişler, görünmüşler ve ilk ihtarı yapmışlardır. Biz her meselede, iç hayatımızda ğu gibi dış münasebetlerde de kanun nizamına bağlı bir devlet ve milletiz. Kanun nizamı haricinde bir muamele ve tecavüz yapmak isteyenlere karşı kuvvetlerimiz, irademiz sarsılmaz bir surette tesir gösterecektir." 24 Aralık 1963: Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) kanunu kabul edildi. 25 Aralık 1963: İnönü, Bağımsızlar ile birlikte 10. Kabinesi'ni kurdu. 27 Aralık 1963: Yurdun çeşitli yerlerinde Kıbrıs için mitingler yapıldı. 29 Aralık 1963: İnönü, Kıbrıs'tan getirilen yaralıları hastanede ziyaret etti.  30 Aralık 1963: Kıbrıs buhranı bütün şiddetiyle sürüyor. Gazetecilerin İnönü'ye yönelttikleri; "Çizmenizi ne giyeceksiniz?" sorusuna karşılık İnönü: " Çizmem yok, aklım var!.." . 1964 4 Ocak 1964: İnönü'nün 10. ve son kabinesi 175'e karşı 225 oyla güvenoyu aldı. Kabinede 3 Bağımsız Milletvekili bulunuyordu. Ferit Melen, Maliye Bakanlığı; Bülent Ecevit ise Çalışma Bakanlığı görevlerine getirildi. 15 Ocak 1964: Kıbrıs Konferansı Londra'da başladı. 23 Ocak 1964: Kıbrıs'ta Bayraktar Camii tekrar bombalandı. EOKA saldırıları bütün hızıyla devam ediyor. 12 Şubat 1964: Kıbrıs'ta Türklere yönelik kanlı saldırılar . 15 Şubat 1964: Kıbrıs Konferansı'nın başarısız olması üzerine, İngiltere, Birleşmiş Milletlere başvurdu. 21 Şubat 1964: Başbakan İsmet İnönü'ye, Mesut Suna adlı bir kişi tarafından suikast teşebbüsünde bulunuldu. 4 Mart 1964: Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 'beşli planı' kabul etti. Kıbrıs'a üç ay için milletlerarası barış kuvveti gönderilmesine karar verildi. 12 Mart 1964: Kıbrıs'a müdahale için garantör devletlere 48 saat süre verdik. İnönü: "... Ültimatom verdim. Bir reaksiyon göstermezse çıkartma yapacağım... Sabrediyoruz." 16 Mart 1964: TBMM, Kıbrıs'a gerektiğinde müdahalede bulunmak için İnönü Hükümetine yetki verdi. Oylamaya katılan 495 üyeden, 4'ü çekimser, 6'sı red, 485'i olumlu oy kullandı. 7 Nisan 1964: Başbakan İnönü, Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios'a mektup gönderdi. Türklere yönelik saldırılar devam ediyor. 5 Mayıs 1964: TBMM'de, Kıbrıs politikası üzerine yapılan genel görüşmede İnönü: "... Kıbrıs'taki Türkleri hür yaşatmak şeref görevimizdir... Aksi bir hal çaresine bizi razı etmeye kimsenin gücü yetmeyecektir." . 7 Mayıs 1964: Türk Karasuları 6 miline çıkartıldı. 5 Haziran 1964: Türk Hükümeti'nin Kıbrıs'a müdahale kararı üzerine ABD Başkanı Lindon B. Johnson'ın muhtemel Sovyet müdahalesine ve Amerikan yardımından alınan silahların kullanılmasının kabul edilemeyeceğine dair mektubu: (Bu mektup 13.01.1966 tarihli Senato kararıyla kamuoyuna açıklanmıştır.) 5 Haziran 1964: Adalet Partisi Genel Başkanı Ragıp Gümüşpala (Doğumu:1897) öldü. 7 Haziran 1964: Senato kısmi seçimleri yapıldı. AP:31, CHP:19, Bağımsızlar:1 senatörlük kazandılar. 9 Haziran 1964: Başbakan İnönü, Başkan Johnson'ın mektubunu cevaplandırdı. (Bu mektup, 13.01.1966 tarihli Senato kararıyla kamuoyuna açıklanmıştır.) 19 Haziran 1964: Başkan Johnson'ın davetiyle Amerika'ya hareket etmeden önce Hükümetin Kıbrıs politikası ile ilgili olarak güvenoyu isteyen İnönü, 194 aleyhte ve 2 çekimser oya karşın 200 lehte oy aldı. Ankara ve İstanbul'da sıkıyönetim 1 ay daha uzatıldı. 21 Haziran 1964: Başbakan İnönü, ABD Başkanı Johnson'ın özel uçağı ile Amerika'ya hareket etti. 23 Haziran 1964: Talat Aydemir ve Fethi Gürcan haklarındaki ölüm cezalarının yerine getirilmesine, Osman Deniz ve Erol Dinçer haklarındaki ölüm cezalarının ise yerine getirilmemesine dair kanun kabul edildi. 24 Haziran 1964: İnönü, Washington'dan ayrılırken açıklama yaptı: "Meselenin güçlüklerini saklamak istemiyoruz. Fakat Amerikalılar ile birlikte dün vardığımız netice, bu güçlüklerin hallini kolaylaştıracaktır.... Savaş tehlikesi devam ediyor!.. Enosisi kabul ederiz, şu şartla ki Ada'nın bir kısmı Türkiye'ye bir kısmı Yunanistan'a verilsin." 27 Haziran 1964: Fethi Gürcan idam edildi. 1 Temmuz 1964: İnönü, Amerika dönüşü Fransa'ya da uğrayarak General de Gaulle ile görüştü. Türkiye'nin Kıbrıs politikasını anlattı. 2 Temmuz 1964: İnönü yurda döndü. Basın mensuplarına: "İyi bir netice ile yurda geldim..." . 5 Temmuz 1964: 22 Mayıs darbe girişiminin başı Albay Talat Aydemir idam edildi. 16 Temmuz 1964: Kıbrıs'ta Rumlar, Girne (St. Hilarion) Kalesini zorlamaya başladılar. Kıbrıs yeniden kana bulandı. Türklere yönelik şiddetli saldırılar yapılıyor. 7 Ağustos 1964: Türk Hava Kuvvetlerine bağlı jetler, Kıbrıs üzerinde ihtar uçuşu yaptı. 8 Ağustos 1964: Kıbrıs'ta Rumlar saldırılarını ve katliamlarını artırınca, jetlerimiz Kıbrıs üzerinde uçmaya ve askeri hedefleri bombalamaya başladı. Bir uçağımız düştü, pilot Yüzbaşı Cengiz Topel şehit . 10 Ağustos 1964: Sovyetler Birliği Başkanı Nikita Kruşçef, Başbakan İnö-nü'ye mesaj göndererek itidal tavsiye etti. 27 Ağustos 1964: Amerika'nın Kıbrıs konusunda Türkiye'yi sürekli fedakarlığa zorlaması iyle, Ankara'da ilk kez Amerika aleyhtarı gösteri yapıldı. 28 Ağustos 1964: Ankara'da Amerika aleyhtarı ikinci miting yapıldı. 29 Ağustos 1964: Ankara, İstanbul ve İzmir'de Kıbrıs için mitingler yapıldı. 30 Ağustos 1964: Hükümet, mitingler dolayısıyla İzmir Fuarını süresiz kapattı. 7 Eylül 1964: Kıbrıs Erenköy'e helikopter ile yiyecek gönderildi. 30 Eylül 1964: SSCB ile Kıbrıs Cumhuriyeti arasında askeri yardım antlaşması imzalandı. 5 Ekim 1964: Hükümet, Kıbrıs'ta Rumların yarattığı tehlikeli durum dolayısıyla Birleşmiş Milletler'e başvurdu. 30 Ekim 1964: Dışişleri Bakanı Feridun Cemal Erkin, Sovyetlerin gönderdiği uçakla Moskova'ya gitti. 8 Kasım 1964: Celal Bayar 6 ay süre ile serbest bırakıldı. 16 Kasım 1964: Genelkurmay Başkanı Orgeneral Cevdet Sunay, bazı politikacıların konuşmaları üzerine parti liderlerine ikaz mektubu göndererek; 1-Memleketin iki hasım kampa itilmek istenildiğini, 2-Orduyu, halkın karşısında gibi gösterilmeye çalışıldığını, 3-Komutan ve subayların bu durumdan hoşnutsuz bulunduklarını, belirterek, bunların kesin olarak önlenmesini istedi. 22 Kasım 1964: Cumhurbaşkanı Gürsel başkanlığında toplanan liderler, rejimin korunması konusunda anlaştılar. 29 Kasım 1964: AP 2. Büyük Kongresinde Süleyman Demirel 1072 (Bilgiç: 552, Arıburnu: 39) oy alarak genel başkan seçildi. 3 Aralık 1964: Genelkurmay Başkanı Cevdet Sunay'ın bazı basın sahipleri ve politikacıları suçlayan demeci 'Kim' dergisinde yayınlandı. 9 Aralık 1964: Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in, parti liderleriyle yaptığı toplantı ile ilgili bir bildiri yayınlandı: "... Tarihin hiç bir devrinde, hiç bir ülkede, siyasi partiler, kendilerine vücut veren anayasa rejiminin meşrutiyetinin istismar edilmesine müsaade etmedikleri gibi ve bundan daha vahim olarak, devletin beka ve güven müesseselerinin başında ordusuna dil uzatılmasını veya uzatılmış ğu iddiasını müsamaha veya sükut ile karşılamamışlardır..." 1965 4 Ocak 1965: Sovyetler Birliği Yüksek Şurası Heyeti Başkanı Podgorny başkanlığında bir heyet Türkiye'ye geldi. 10 Ocak 1965: 150 kişilik bir grup, İstanbul'da Türkiye İşçi Partisi (TİP) lerinin toplantılarını bastı. 22 Ocak 1965: Birleşik oy pusulası ile ilgili seçim kanunu kabul edildi. 13 Şubat 1965: 1965 yılı bütçesi 197'ye karşı 225 oy ile red ldi. İsmet İnönü istifa etti. 16 Şubat 1965: Kabineyi kurmakla Suat Hayri Ürgüplü görevlendirildi. 4 Mart 1965: Ürgüplü Kabinesi 200 red, 1 çekimser oya karşın 231 oy ile güvenoyu aldı. Süleyman Demirel, Başba-kan Yardımcısı olarak Kabineye girdi. 12 Mart 1965: Kozlu'da devam eden grevde, kanlı olaylar yaşandı. 19 Mart 1965: Merzifon'da 'Yeni Çeltek İşletmesi'nde meydana grizu patlamasında 69 işçi öldü. 31 Mart 1965: BM tarafından Kıbrıs'a arabulucu olarak gönderilen Plaza, Türk görüşü ve antlaşmalar aleyhindeki raporunu açıkladı. 8 Nisan 1965: Anayasa'yı ihlal suçundan Yüksek Adalet Divanı'nca mahkum edilenlerin cezalarının kısmen affı hakkındaki kanun kabul edildi. Bu kanunla Yassıada mahkumlarından bazıları affedildiler. 23 Nisan 1965: İngiltere Başbakanı MacMillan Türkiye'ye geldi. 17 Mayıs 1965: SSCB Dışişleri Bakanı Gromiko Türkiye'ye geldi. 1 Haziran 1965: Atina'da Yunanistan ile ikili görüşmeler başladı. 6 Temmuz 1965: Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) kanunu kabul edildi. 13 Temmuz 1965: Siyasi Partiler kanunu kabul edildi. 14 Temmuz 1965: Türk Silahlı Kuvvetleri'nde piramidi korumak için, 40 general ve Amiral emekliye k edildi. 9 Ağustos 1965: Başbakan Ürgüplü Sovyetler Birliğine gitti. 17 Ağustos 1965: Ürgüplü, Sovyetler'den döndü. "Planımıza dahil bir çok tesislerimizi Rusya'dan sağlayacağız..." . 10 Ekim 1965: Mille vekili seçimleri yapıldı. 23 Ekim 1965: Adalet Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel Kabineyi kurmaklagörevlendirildi. 11 Kasım 1965: 1. Demirel Kabinesi, 172 red, 10 çekimser oya karşın 252 oyla güvenoyu aldı. 17 Aralık 1965: Birleşmiş Milletler Siyasi Komisyonu'nda, Makarios'un Kıbrıs hakkındaki tezi, 51 çekimser, 6 red oya karşın 47 lehte oy ile kabul edildi. Türkiye lehinde oy verenler: ABD, Arnavutluk, Pakistan, İran ve Libya. SSCB çekimser oy kullandı. BM'deki delegelerimiz aleyhimizdeki karar üzerine salonu terk ettiler. Karar: 1-BM Teşkilatı'nın eşit haklara sahip üyesi sıfatıyla Kıbrıs Cumhuriyeti, BM Yasasına göre, hükümran ve bağımsız bir ülkedir ve bu ülkeye yabancı müdahalesi kabul edilemez. 2-Bütün devletler, BM Yasası ve özellikle bu yasanın 2. maddesinin 1. ve 4. paragraflarına uyarak Kıbrıs Cumhuriyeti'nin hükümranlık, birlik, bağımsızlık ve toprak bütünlüğüne saygı göstermeye ve bu ülkeye herhangi bir müdahalede bulunmaktan imtina göstermeye davetedilir. DEVAMI YARIN...