TÜRKİYE’NİN YÜZ KARASI: DARBELER
TBMM Darbeleri Araştırma Komisyonu Raporu (22)
Yine bu katliam, cinayet ve suikastları gerçekleştirenler, dairenin sivil unsurunu oluşturan "vatanerler"di. İlk özel harpçi subaylardan ve Özel Harp Dairesi'nin ilk Lojistik Şube Müdürü emekli Albay İsmail Tansu, bu sivil güçleri şöyle anlatıyor: “Sivil uzantılar, ülke işgal edilince kullanılmak üzere barış ından eğitilip bekletilenlerdir. Görev verilemez. Kopuk tespih taneleri gibi her yere dağılmışlardır. Türkiye'nin her yerin rler. Savaşla beraber tespihin ipi bağlanır. Görev alırlar. Karı-koca aynı birim rler ama birbirlerinden haberleri yoktur. Herkes kendi görevini yapar.141 Albay Tansu'nun söz ettiği “Beyaz Kuvvetler”, gerekmedikçe silah kullanmayan, daha çok toplum içinde etkin , toplumsal kesimleri manipüle eden elemanlar. Meslek sahibi, etkili, itibarlı; ama derin yapı hesabına organize edilmiş ve çalıştırılan kimseler (gazeteci, yazar, milletvekili, siyasetçi, doktor, öğretim görevlisi, din adamı, öğretmen, avukat, polis, hemşire vs). Eğer mevcut iktidarda veya Türkiye'de bir tökezleme, bir sürçme olursa bu sivil unsurlar alana iner ve Türkiye'ye yeniden kâbuslar yaşatabilecek kudrette. Avrupa'daki gizli ordularda ğu gibi, Özel Harp Dairesi'nin yapısı da Amerikan kuvvetlerine göre oluşturuldu. Amerikan askeri yönergelerinin birebir örnek alındığı bu yapıya göre Özel Harp Dairesi üç ana bölümden oluşturuldu: Gayrinizamî Harp, İstikrar Hareketi ve Psikolojik Harp. Bunlardan Gayrinizamî Harp kendi içinde üç farklı birime ayrıldı: Gerilla Harekâtı, Mukavemet Harekâtı ve Kurtarma Kaçırma Harekâtı. Eğitimlerdeki başucu kaynağı ise FM- 31 koduyla başlayan Amerikan askeri yönergeleri . Bunlardan önemli ları ST-31 koduyla Türkçeye çevrildi. Özel Harpçilerin yanlarında hiç ayırmadıkları temel yönerge; FM- 31-15, ST-31-15 koduyla aynen Türkçeye çevrilen142 Gayrinizamî Kuvvetlere Karşı Harekât'tır. (Sahra Talimnamesi'nin orijinali: FM-35 Unconventional Warfare Department Of The Army, Government Printing Office, 1961). Bu dairenin eğitimlerde kullandığı diğer bir kaynak da CIA ajanı David Galula'nın yazdığı “Ayaklanmaları Bastırma Harekâtı Teori ve Tatbikatı” adlı kitap . Albay Hasan Lembet tarafından Türkçeye çevrilen kitap Genelkurmay Başkanlığı tarafından basılıp askerlere dağıtıldı. Yönerge ve Galula'nın Ayaklanmaları Bastırma Harekâtı kitabında Özel Harp Dairesi'nin yapacağı eylemler ve operasyonlar tek tek yer alıyor. Bunun yanı sıra özel harpçilerin de görevleri net olarak belirtiliyor. Bu görevler ve öneriler dikkatlice okunduğunda 1970'li yılların başından itibaren solculara ve halka yönelik katliamların, aydınlara yönelik suikastların ve hatta darbelerin kimler tarafından ve yapıldığı çok net görülebiliyor. Özel harpçi subayların “öğretmeni” kabul edilen David Galula'nın kitabı, 1960'lı yıllardan günümüze büyük kanlı olaylara adeta ışık tutuyor. Darbeden sonra gerçekleştirilecek seçimlerin dahi nasıl yapılacağını tüm detaylarıyla anlatan Galula, hem sol hareketleri hem de muhalefeti ayaklanma olarak nitelendiriyor. Bu ayaklanmaların en önemli 141 Ecevit Kılıç, Özel Harp Dairesi, Timaş Yayınları, İstanbul, 2010, s. 11, 44, 52. 142 Mümtaz'er Türköne bu tercüme ile ilgili ironi yapar: “Galiba hepimiz bir yanlış tercümenin kurbanıyız. Özel Harp Dairesi'nin talimatnamesi 'Sahra Nizamnamesi' ABD'de hazırlanan 'Field Manuel 31-15'in tercümesi. Bu tercüme yanlış yapılmış. Orijinalinde, ülke dışındaki askeri operasyonlar için önerilen yöntemler, yanlış tercüme sonucu ülke içinde, yani 'içimizdeki düşmanlar' için uygulanmış. Dışımızın “dış düşmanlarla” çevrili olması ayrı konu, ama içimizin 'iç düşmanlar' la dolu olması, bu yanlış tercümenin eseri.” Mümtaz'er Türköne (2010); Sözde Askerler, Nesil Yayınları, İstanbul, s. 95. özelliğinin halk için yapılan mücadele ğunu kabul eden Galula ayaklanmaların en tehlikeli evresini ise halkla bütünleştiği dönem olarak gösteriyor. Gizli orduya, sol hareketlerin ve muhalefetin halkla bütünleşmelerine izin verilmeden, hızla müdahale etmeleri önerisinde bulunuyor. Sol hareketlerin “siyasi oyunla ya da yıkıcı faaliyetlerle” iktidarı ele geçirebileceğini söyleyen Galula, gizli orduya halkı ayaklanmacılardan yani solculardan ayırmak için teröre yani kontrgerilla operasyonlarına başvurması gerektiğini belirtiyor. Galula, bu operasyonlardan ilkini “şuursuz terörizm” olarak adlandırıyor: Şuursuz terörizm; alaka toplamak ve halkın dikkati bir defa çekildikten sonra gizli olarak bulunan tarafları cezp etmektir. Bu da gelişi güzel yapılan terör hareketleriyle, bombaların patlamasıyla, yangın çıkartmakla, suikastlar yapmakla ve mümkün ğu fazla seyirci cezp edebilecek şekilde toplu olarak, koordine edilerek ve ayarlı şekilde yapılır. Galula, ilk operasyonunun başarılı olması için devamında gizli ordunun yapacağı suikastlarda kimleri öldürerek başlayabileceğini açıklıyor, “seçilmiş terörizm”: Seçilmiş terörizm; çarçabuk şuursuz terörizmi takip eder. Bundan maksat halkı mücadeleye sokmak ve askeri olarak halkın pasif suç ortaklığını temin etmektir. Bu memleketin muhtelif yerlerinde bazı kimseleri, halkla en yakın teması küçük rütbeli hükümet memurlarını, polis, postacı, belediye reisi, belediye meclis azası ve öğretmen gibi insanları öldürerek yapılır. (David Galula Ayaklanmaları Bastırma Harekâtı ve Teori ve Tatbikatı (ABH-T ve T) Genelkurmay Basımevi, 1965, s. 84).143 Galula'nın bu öğretileri uzun yıllar Özel Harp Dairesi'nde “Kontrgerilla, Ayaklanmaları Bastırma Hareketleri” adlı derste okutuldu. Türkiye'de işlenen cinayet ve suikastlar düşünüldüğünde akla, yaşananlar bu dersin uygulanması mıydı sorusu geliyor. 1964 yılında dönemin Kara Kuvvetleri Komutanı Ali Keskiner imzasıyla yine Genelkurmay Basımevi'nden yayımlanan ve Amerikan ordu yönergesiyle aynı ST 31-15 kodlu “Gayri Nizami Kuvvetlere Karşı Harekât Talimatnamesi”nde ise dairenin yeraltı örgütünü oluşturan sivil unsurların yapılanmasıyla ilgili detaylı bilgiler yer alıyor. Talimname ğu için daire içinde uygulanması emir kabul edilen bu düzenlemede; “Sivil kuvvetler genel olarak askeri kuvvetlerin yardımına ve desteğine muhtaçtır. Yardıma ihtiyaç, kaide olarak teşkilat, eğitim ve harekâtın planlanması konularında; desteğe ihtiyaç ise silah, mühimmat, ulaştırma, muhabere malzemesi ikmalinde kendisini gösterir.” deniliyor. Talimatnamede bu sivil unsurların eylemlerinden yargılanmalarının engellenmesi için de bunların hiçbir kanuni statüsünün bulunmadığına yer veriliyor. Aynı talimatnamede bu yeraltı örgütünün yapabileceği eylemler olarak adam öldürmekten başlanarak bombalamaya pek çok yöntemden bahsediliyor. Korkunç olarak nitelendirilebilecek noktalardan birisi Emekli Tümgeneral Cihat Akyol'un144 beyanlarından çıkmaktadır. Özel Harp Dairesinin eski başkanlarından aynı da eski bir MİT görevlisi Akyol, Silahlı Kuvvetler Dergisi'nin Mart 1971 tarihli sayısında yazdığı bir yazıda Özel Harp Dairesinde egemen anlayışa yönelik olarak şu ibret verici satırları kaydetmektedir: 143 Ecevit Kılıç (2010); 56-58. 144 Tümgeneral Cihat Akyol: 1966-1971 yılları arasında Özel Harp Dairesinde başkanlık yaptı. Dairenin 27 Mayıs darbesinden sonra oluşan sorunlarını çözdü. Özel Harp Dairesi'nde varlığını bugün bile sürdüren yeni yapılanmaya gitti. Amerikan askeri yapısı ve teknikleri doğrultusunda birlikleri, hatta timleri yeniden dizayn etti. Özel harpçi subaylara göre, Özel Harp Dairesi'nin bugünkü temelleri Cihat Akyol döneminde atılmış, dairenin kurumsallaşmasını sağlamıştır. Ecevit Kılıç (2010); s. 121, 145. Mukavemetin en verimli tohumunun zulüm ğu bilinmelidir. Bazen gayrinizami kuvvetlerin bu gerçeği bile bile sahte operasyonlarla halkın mukavemet cephesine iltihakına çalışılır. Halkı mukavemetçilerden ayırmak için sanki ayaklanma kuvvetleri tarafından yapılıyormuş gibi, mücadele kuvvetlerince zulme varan haksız muamele ile sahte operasyonlara başvurulması tavsiye edilir. Cihat Akyol'un tavsiyelerinin; ST 31-15 kodlu “Gayri Nizami Kuvvetlere Karşı Harekât Talimatnamesi”nde sıralanan görev ve faaliyetlerle uyumlu ğu görülür. Bunlar: “Adam öldürme, bombalama, silahlı soygunculuk, işkence, kötürüm hale getirme, adam kaçırma suretiyle tedhiş, olayları tahrik, misilleme ve rehinelerin alıkonulması, kundakçılık, sabotaj, propaganda ve dezenformasyon, zorbalık, şantaj.” Yok edilen hedef kişinin sağ veya sol düşünce yelpazesinde yer alması fark etmemektedir. Yapılacak eylemin bu oluşumun amacına uygun ve lüzumlu olması yeterlidir.145 1950'li yılların ortalarından itibaren Türkiye'nin gündeminde Kıbrıs sorunu vardı. Uluslararası düzeyde büyük bir anlaşmazlığa dönüşen Kıbrıs, artık Türkiye'nin iç politikasını da belirlemeye başlamıştı. Gerçekliği olmayan, Kıbrıslı Rumların adadaki Türklere yönelik saldırı düzenleyebileceği koduları Türkiye'deki Rumları tedirgin ediyordu. 6-7 Eylül 1955 tarihlerinde İstanbul'da meydana olayların146 “resmi” bilançosu: 3 ölü 30 yaralı, 73 kilise, 1 havra, 8 ayazma, 2 manastır, 3.584'ü Rumlara ait olmak üzere toplam 5.583 işyeri ve evin tahrip edilip yakılması. Gayrimüslimlerin evlerinin işaretlenmeye başlandığı günden itibaren İstanbul polisi alarmdaydı. Eskişehir ve başka illerden de takviye polisler geldi. Olaylar başladığında ise polis, saldırıları seyretmekle yetindi. Olaylar sırasında İstanbul Emniyet Müdürlüğünde görevli polis memuru Berkan Tümerkan, Yassıada'daki duruşmalarda o geceyi şöyle anlattı: Olaylardan üç saat evvel, yani saat dörtte bize Emniyet Müdürlüğü merkezinden bir emir geldi. Saat beşten sonra hiç bir polis memuru karakolları terk etmeyecekti. Bu haber üzerine hepimiz binada k. Saat altıya doğru her taraftan, özellikle Beyoğlu'ndan saldırılarla ilgili haberler geliyordu. Dükkânlar yağmalanıp kiliseler yakılıyormuş. Polis şefimiz Celal Kosovalı o Avrupa'daydı. Biz de onun vekili Necati Eğinç'e sorduk. Kendisi ikinci bir emre hiç bir müdahalede bulunmamamızı söyledi. Kapıları kilitleyip bekledik.147 Eski Anayasa Mahkemesi Üyesi Sacit Adalı'nın, komisyonumuza yaptığı açıklamalar arasında yer alan, 6-7 Eylül olaylarıyla ilgili tanıklığını burada vurgulamakta yarar varıdır: Yenikapı'da bir komşumuz Yahudi diğeri Rum'du. Kalabalık öğleden sonra gelmeye başlayınca ve yaklaştığı da görülünce… Bağıra çağıra büyük nümayişlerle 145 Gültekin Avcı (2008); s. 261, 262. 146 6-7 Eylül Olayları: Türk basınına göre 11 kişi, bazı Yunan kaynaklarına göre 15 kişi öldürülmüştür. Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Dilek Güven'in Sabah gazetesine verdiği röportaja göre ölü sayısının az oluşu gruplara "ölü olmasın" emri verilmesi sebebiyledir. Resmî rakamlara göre 30 kişi, gayri resmi rakamlara göre 300 kişi yaralanmıştır. Güven'e göre resmi rakamlara göre altmış tecavüze uğrayan ve utanmalarından veya korkmalarından dolayı şikâyette bulunamayan kadın sayısının 400'e yakın ğu tahmin edilmektedir. 4.214 ev, 1.004 işyeri, 73 kilise, bir sinagog, iki manastır, 26 okul ile aralarında fabrika, otel, bar gibi yerlerin bulunduğu 5.317 mekân saldırıya uğramıştır. Maddi hasarın, o günün değerine göre 150 milyon - 1 milyar Türk Lirası arasında ğu tahmin edilmektedir. Demokrat Parti hükümeti zarara uğrayıp tescil ettirenlere toplam 60 milyon Türk Lirası civarında tazminat ödemiştir. Zamanın gazetelerine göre "asıl suçlu, Türkleri provoke eden Rumlardır". Hâlbuki 6-7 Eylül olaylarının sadece Kıbrıs'la ilgili olarak Rumlara yapılmış bir misilleme olmadığının bir göstergesi, tahrip edilen işyerlerinin sadece yüzde 59'u Rumlara aitken, samsun oto kiralama yüzde 17'sinin Ermenilere, yüzde 12'sinin Yahudilere ait olması, hatta dönmelere ve Müslüman olmuş Beyaz Ruslara ait mekânların bile saldırıya uğramasıdır. 147 Ecevit Kılıç (2010); 59, 74, 75, 81. dar sokaklardan geliyorlar. Hemen yanımızdaki Yahudi komşumuza -demek fazla varmış- babamlar bir bayrak verdiler Öbür yanımızdaki Rum komşumuza Kur'an-ı Kerim verdiler ki soruyorlar: DEVAMI YARIN...