Karaman’da yeni bitki türü keşfedildi

Karaman’da doğada keşfedilen endemik bir bitki türü, bilim dünyasında literatüre girdi. Latince adı “Biarum gulsenianum”, Türkçe adı ise “Karaman yılan pancarı” olarak kaydedilen tür, keşfine öncülük eden tarım işletmecisi Gülşen Kavas’ın adıyla adlandırıldı. Yaklaşık iki yıl önce Dereköy civarında mantar toplarken farklı bir bitkiye rastlayan Kavas, fotoğrafları Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Biyoçeşitlilik Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Ömer Çeçen’e iletti. Çeçen, bitkinin fotoğraf ve örneklerini Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ve Herbaryum Merkezi’nden Prof. Dr. Hasan Yıldırım’a ulaştırdı. Literatür taramasına Dr. Öğr. Üyesi Ömer Çeçen ve Prof. Dr. Hasan Yıldırım’ın yanı sıra, bu cinse yönelik akademik çalışmalarıyla bilinen Şanlıurfa’dan Doç. Dr. Mehmet Maruf Balos ve bitki ressamı Balıkesir Üniversitesi öğrencisi Hazelnas Varol da katkı sundu. Bilimsel Yayınla Dünyaya Duyuruldu Yeni tür, sonbaharda çiçeklenen diğer yılan pancarı türlerinin aksine ilkbahar-yaz geçişinde çiçek açmasıyla dikkat çekti. Antalya çevresinde görülen ve yakın akrabası olan Dağ yılan pancarı (Biarum rifatii) ile karşılaştırıldığında, çiçek organlarının önemli farklılıklar taşıdığı ve çiçeğinin çok daha küçük olduğu tespit edildi. Keşifle ilgili bilimsel makale, taksonomi alanında saygın uluslararası dergilerden Annales Botanici Fennici’de yayımlandı. Bitkiye Türkçe olarak “Karaman yılan pancarı”, bilimsel olarak ise keşfe katkı sunan Gülşen Kavas’a ithafen “Biarum gulsenianum” adı verildi. “Zehirli ve Kritik Düzeyde Nadir” Prof. Dr. Hasan Yıldırım, Araceae familyasına ait bu türün dünyanın farklı bölgelerinde sınırlı sayıda türle temsil edildiğini belirtti: “Bu bitki, Biarum dediğimiz yılan pancarı grubunda dünyada yaklaşık 22 türle temsil ediliyor. Türkiye 12 tür barındırıyor ve bu 12 türün 4 tanesi, bu yeni keşifle birlikte ülkemize has, endemik türlerdir.” Bitkinin çiğ tüketilmesi halinde zehirli etkiler oluşturduğunu ifade eden Yıldırım, bazı türlerin “tirşik” veya “kari” gibi isimlerle yöresel olarak işlenerek tüketildiğini aktardı. Türün yayılış alanının çok dar olduğunu vurgulayan Yıldırım, şunları söyledi: “Hocalarımızla yaptığımız çalışmalarda 100’den az bireyin olduğunu tespit ettik. Habitat tahribatları ciddi riskler doğuruyor. Yerel yönetimler, akademisyenler ve Milli Parklar’ın ortak koruma çalışması yürütmesi büyük önem taşıyor.”