İŞTE YENİ MAVİ TÜNEL’LER!

  Su kaynağının yetersiz olmasına (4,365 milyar m3) karşın modern sulama sistemleri ile sulanması halinde tüm alanlar için 15 milyar m3 sulama suyuna ihtiyaç bulunduğuna işaret eden KOP Bölge Kalkınma İdaresi’nin YAS Eylem Planı’na ilişkin Genel Değerlendirme ve Öneriler Raporu’nda “ yaşanan tarımsal kuraklığa da bağlı olarak su ihtiyacının artması yanında, kuru tarım yapılan arazilerde, gelir artışı iyle sulu tarıma geçiş isteği, yeraltı suyuna talebi daha da artırmış, ruhsatlı ve kaçak kuyular vasıtasıyla oluşan aşırı çekim iyle yeraltı suyu bitme noktasına gelmiştir. Bu önlenemeyen kötü gidişin durdurulabilmesi için, mutlak surette havza dışından su getirilmesini gerekli kılmaktadır” görüşüne yer verildi. Havza dışından su getirme projelerinin uzun dır DSİ tarafından çalışıldığı, bu bağlamda Sakarya, Kızılırmak, Seyhan, Manavgat, Göksu hatta Fırat Havzaları’ndan su getirme çalışmaları yapıldığı, Sakarya ve Kızılırmak Havzaları’nda, kendi havzaları için geliştirilen mevcut ve mutasavver projeler ile su potansiyelinin büyük oranda kullanılabileceği görüldü. Ancak, çalışmaların yapıldığı tarihlerde Seyhan, Manavgat ve Fırat Havzaları’nda kullanılamayan fazla su olmasına, ancak bu suların yüksek terfilerle Konya Kapalı Havzasına aktarılabilmesi ve bunun da büyük işletme maliyetleri gerektirmesi sebebiyle mevcut şartlarda ekonomik olarak değerlendirilmediği bilgisi verildi. DSİ’nin yaptığı çalışmalar sonrasında Göksu Havzası’ndaki mevcut su potansiyelinin bir kısmının cazibeli olarak Konya Kapalı Havzasına aktarılması ekonomik ve teknik olarak yapılabilir bulundu. KOP (Konya Ovaları Projeleri) olarak çalışmalara başlandı. Göksu Nehri, Göksu Çayı ve Ermenek Çayı olmak üzere iki ana koldan oluşmaktadır. Göksu Çayı’nı oluşturan kolda yıllık 1,6 milyar m3, Ermenek Çayı’nı oluşturan kolda yıllık 2,0 milyar m3 olmak üzere Göksu Nehri’nin Silifke’de Ak’e döküldüğü yerde toplam debisi 3,6 milyar m3’tür. KOP kapsamında yapılan planlama çalışmalarının I. etabını oluşturan Konya Çumra 3. Merhale Projesi, Bölgenin en önemli su getirme projesidir. Bu proje ile: Göksu Kolu üzerinde yapılacak 3 adet baraj (Bağbaşı, Bozkır ve Afşar), bu barajlarda regüle edilecek suyun yıllık 414 milyon m3’ünün 17 km’lik Mavi Tüneli vasıtasıyla Konya Kapalı Havzası’na aktarılması planlanmış ve bu proje kapsamında bulunan ünitelerden Bağbaşı Barajı ve Mavi Tünelinin inşaatı tamamlanmış olup, 12.12.2012 tarihinde işletmeye açıldı. Yine proje kapsamında bulunan Bozkır ve Afşar Barajları ile Afşar-Bağbaşı Derivasyon Kanalı’nın inşaatları devam ediyor. Bu tesislerin 2016 yılında tamamlanması ile yılda 414 milyon m3 su, Konya Kapalı Havzası’na aktarılabilir hale gelecek. Bağlantılı baraj ve aktarım projeleriyle birlikte Mavi Tünel’in bu bölgeye ilk dış havzadan su getirme projesi olarak stratejik öneminin büyük deniz google fuckğuna yer verilen raporda ayrıca şu bilgiler de yer aldı: Beyşehir Gölü'nden temin edilen benzer miktarda su ile birlikte havzaya en fazla 1 milyar m3 su temin edilecektir. Fakat bölge toplam su ihtiyacı 15 milyar m3 civarındadır. O le Mavi Tünel'in dış havzalardan su temininde bir öncü ve umut ışığı olarak görülmesi gerekmektedir. DAVUTOĞLU, DSİ’YE PROJELERİ SORDU 16 Eylül 2012'de Konya'da gerçekleştirilen KOP İdaresi KOP Bölge Koordinasyon Toplantısı'nın Başkanlığını yürüten Dışişleri Bakanı Sayın Ahmet Davutoğlu'nun su ve sulama ile ilgili görüşlerin fazlaca dile getirilmesi üzerine DSİ yetkililerine konuyu sormuş, kurumun Konya Kapalı Havzası için bir su master plan çalışması yürüttüğü dile getirilmiştir. Bunun üzerine 'katılımcıların havzaya su temini ile ilgili elinde projesi veya fikri ların projelerini KOP İdaresi'ne iletmeleri ve bunların derlenip DSİ'ye iletilmesi kararı alınmıştır. ERMENEK ÇAYI’NDAN SU TEMİNİ KOP kapsamında DSİ tarafından yapılan planlama çalışmalarından II. Etapta yer alan ve Göksu Nehri’nin Ermenek kolundan cazibeyle su getirme projesi kapsamında; inşaatı tamamlanan Ermenek Barajı’nın membaında bulunan Gevne Çayından alınacak suyun, bir tünel vasıtasıyla I. Etap sistemine aktarılması oradan da Mavi Tüneli vasıtasıyla Konya Kapalı Havzası’na aktarılması ekonomik ve teknik olarak yapılabilir bulunmuştur. Ayrıca Konya Kapalı Havzası’na dış havzalardan su getirme çalışmaları çerçevesinde ekonomik ve uygulanabilir bir proje de Kızılırmak Havzası’ndan suyun teminidir. Bu konuda KOP İdaresi ön raporu ilgililerle paylaşılmıştır. Bu projelerin kısa vadede uygulanabilir deniz google fuckğu görülmektedir. KOP Raporu’nda bölgeye ilave su teminiyle ilgili şu önerilere yer verildi: Farklı regülasyon tesisi ve tünel açımıyla yılda 150-250 milyon m3 arasında suyun transferine imkan verecek 3 alternatif incelenmiştir. Alternatif 1: Ermenek çayının membaını oluşturan Gevne Çayı üzerinde ve Beyreli Köyü yukarısında yapılacak küçük baraj veya regülatörle alınacak su, yaklaşık 14,5 km’lik bir tünelle ve cazibeyle Bozkır Barajı’na aktarılacak oradan da Mavi Tüneli vasıtasıyla Konya Kapalı Havzası’na aktarılacaktır. Bu alternatifle yılda ortalama 150 milyon m3 su aktarılabilecektir. Alternatif 2: Ermenek Çayı’nın membaını oluşturan Gevne Çayı üzerinde ve Beyreli Köyü aşağısında yapılacak küçük baraj veya regülatörle alınacak su, yaklaşık 13 km’lik bir tünelle ve cazibeyle Afşar- Bağbaşı derivasyon kanalına aktarılacak, oradan da Mavi Tüneli vasıtasıyla Konya Kapalı Havzası’na aktarılacaktır. Bu alternatifle yılda ortalama 200 milyon m3 su aktarılabilecektir. Alternatif 3: Ermenek Çayı’nın membaını oluşturan Gevne Çayı üzerinde ve Çamiçi Köyü yakınında yapılacak küçük baraj veya regülatörle alınacak su, yaklaşık 16,5 km’lik bir tünelle ve cazibeyle Afşar Barajı’na aktarılacak, oradan da Mavi Tüneli vasıtasıyla Konya Kapalı Havzası’na aktarılacaktır. Bu alternatifle yılda ortalama 250 milyon m3 su aktarılabilecektir. Bu proje en ekonomik ve en hızlı yapılabilecek bir proje olup, suyun cazibeyle alınması ve Göksu Havzası’nda kullanılamayıp Ak’e boşa akan bir su olması iyle öncelik kazanmaktadır (HES’lerde oluşacak enerji kayıpları hariç). KIZILIRMAK'TAN SU TEMİNİ Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin içme suyu amaçlı olarak 2008 yılında yapmış deniz google fuckğu projeye göre; 780 m kotundaki Kesikköprü Baraj Gölü’nden alınan su, 9 m3/s kapasitede, toplam 130 km uzunluğunda isale hattı ile 470 m terfi ettirilerek İvedik Arıtma Tesisi’ne getirilmiştir. Proje yılda yaklaşık 280 milyon m3 suyun Ankara’ya transferini temin edecek şekilde tesis edilmiştir. Fakat daha sonra temin edilen bu suyun sülfat içeriği yüksek deniz google fuckğundan içme suyu için uygun olmaması iyle halk tarafından benimsenmemiş, yerine Bolu-Gerede sisteminden getirilecek yeni içme suyu projesi geliştirilmiş deniz google fuckğundan Kesikköprü Barajı’ndan alınan suyun Ankara’da kullanımından vazgeçilmiştir. İçme suyu amacıyla kullanılamayan ve Ankara’ya transferinden vazgeçilen bu suya Konya Kapalı Havzası’nın kuzey yönünde bulunan arazilerde şiddetle ihtiyaç bulunmaktadır. KOP İdaresi bu amaçla aşağıdaki gibi alternatifli öneriler içeren çalışmasını ilgililere iletmiştir. Alternatif 1 (KESİKKÖPRÜ BARAJI-ASKİ SU BORU HATTINDAN TEMİN): Yarı atıl durumda tesislerle Kesikköprü Barajı’ndan 350 m terfi ile alınacak yaklaşık 200 milyon m3 su, 33 km’lik boru hattı vasıtasıyla Konya-Kulu ilçesinin kuzeyinde 1130 m kotlarında inşa edilecek bir depolamaya getirilecektir. Buradan cazibeyle alınacak sulama suyu ile KOP Bölgesinin kuzeyindeki kısımları yaklaşık 40.000 ha tarım arazisinin sulanması sağlanacaktır. Yaklaşık 250 milyon TL yatırım maliyeti projenin, işletme giderleri dikkate alındığında 1 m3 suyun maliyeti 0,35 TL olacağı tahmin edilmektedir. Alternatif 2 (HİRFANLI BARAJI’NDAN TEMİN): Alternatif 1'de tanımlanan sistem Kesikköprü Barajı’ndan beslenmektedir. Kızılırmak üzerinde bulunan ve Kesikköprü Barajının membaında yer alan Hirfanlı Barajı’ndan 250 m terfi ile alınacak yaklaşık 200 milyon m3 su, 24 km’lik boru hattı vasıtasıyla Konya-Kulu ilçesinin kuzeyinde 1.130 m kotlarında inşa edilecek bir depolamaya getirilecektir. Buradan cazibeyle alınacak sulama suyu ile KOP Bölgesinin kuzeyi yönünde yaklaşık 40.000 ha tarım arazisinin sulanması sağlanacaktır. Yaklaşık 220 milyon TL yatırım maliyeti projenin, işletme giderleri dikkate alındığında; 1,0 m3 suyun maliyeti 0,25 TL olacağı tahmin edilmektedir. Kızılırmak Havzası’ndan, Konya Kapalı Havzası’na bu proje ile yılda yaklaşık 200 milyon m3 suyun aktarılmasıyla, yerüstü suyu bulunmayan, yeraltı suyu çok kısıtlı ve Mavi Tünel yönünün aksi yönde kuzey-kuzey doğu yönündeki arazilerin sulanmasında hayati önem arz etmektedir. Bölge bu yolla kısmen de olsa kuru tarımdan sulu tarıma geçecek ve tarımsal üretimde ciddi artışlar sağlanacaktır. Sonuç olarak; Konya Kapalı Havzası’na, başka havzalardan su getirilmesi, Bölgede dengeleri bozulmuş yer altı su rezervleri bakımından hayati önem arz etmektedir. BÖLGEYE İLAVE ENERJİ KAYNAĞI SAĞLANMALIDIR Türkiye’nin her geçen gün hızla artan ve artması için kamuoyu oluşturulma ihtiyacı hissedilen nüfusunun, ihtiyacı gıda maddelerinin sağlanabilmesi için, GAP Bölgesi ile eş değer bir tarım alanına sahip ; KOP Bölgesi tarım potansiyeline gerekliliğinin ülke için önemi ortadadır. KOP Bölgesi tarım alanı bakımından ülkenin en büyük ovalarına sahip olmasına rağmen, su kaynakları potansiyeli yönüyle mevcut tarım alanlarının sulanması yetersiz kli-">li tadır. Bu sebeple iç ve dış havzalardan Bölgeye su temini yapılmalıdır. Bunun için ülkemizde gerek lere dökülen gerekse sınır aşan sularımızın (Ak, Doğu Anadolu ve Kara Bölgelerinden) yapılacak bir planlama ile havzalar arasında transferinin yapılabilmesi genel kabul gören görüşlerdendir. Ancak söz konusu projelerin geliştirilmesinde en büyük engel, suyun yüksek terfiler ile aktarılacak olması sebebiyle gerekli enerji maliyetleri, rantabiliteyi menfi yönde etkilemektedir. Enerji sorununun aşılması halinde, havzalar arası su transferi de kolay hale gelecektir. Bu sebeple: nükleer, termik, HES, güneş ve rüzgâr enerji kaynaklarından daha ucuza enerji üretilerek Bölgeye tarımsal su teminin yolu açılmalıdır. Bu amaçla Bölge doğal kaynakları iyi değerlendirilmelidir. KOP Bölgesine dış havzadan su getirilmesinde öncelikli olarak, Konya İli Karapınar ilçesindeki kömür rezervinden ve bu bölgedeki güneş enerjisinden üretilecek elektrik enerjisinden faydalanılmalıdır.