Nureddin Yıldız'a yönelik "çocuk evliliği" tepkisi: Gerçek neydi?
Sosyal Doku Vakfı Başkanı Nureddin Yıldız, 2015 yılında yayımlanan bir fıkıh dersinde kullandığı ifadelerle kamuoyunun gündemine geldi. Özellikle “6 yaşındaki çocukla evlenilebilir” şeklinde özetlenen sözleri, yıllar içinde birçok protestoya, suç duyurusuna ve etkinlik iptaline sebep oldu. Yıldız, 13 Mayıs 2025’te Boğaziçi Üniversitesi’nde konuşma yaparken yumurtalı protestoya maruz kalınca tartışmalar tekrar alevlendi.
TARTIŞMALI İFADELER HANGİ KAYNAKTAN ALINDI?
Tartışmaya konu olan video, Yıldız’ın 116 dersten oluşan “Kadın Fıkhı Okulu” başlıklı serisindeki “Çocuk Evliliği İstismardır” isimli dersten alınmıştır. Videoda Yıldız şu ifadeleri kullanıyor:
“7 yaşında bir kız çocuğu, 25 yaşında bir erkek ile veya 7 yaşında bir erkek çocuğu, 25 yaşında bir kız ile nikahlanabilir. Nikahlanmalarında sakınca yoktur. Evlilik için bir yaş söz konusu değildir. 10 yaşında, 7 yaşında, 6 yaşında nikaha engel bir durum yoktur.”
Bu sözler bazı çevrelerce çocuk yaşta evliliğin savunulması olarak değerlendirilmiş, sosyal medya kampanyalarıyla birlikte Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyuruları yapılmış, ancak dosyalara takipsizlik kararı verilmiştir. RTÜK’e yapılan başvurular neticesinde ise program yayıncıları hakkında işlem yapılması talep edilmiş ancak üst kurul gündemine dair bir sonuç açıklanmamıştır.
DERSİN TAM BAĞLAMI NEYDİ?
Aynı dersin ilerleyen bölümlerinde Yıldız, küçük yaşta evliliğin suistimal edildiğini ve bunu onaylamadığını belirterek şunları söylüyor:
“Bir anne baba 7 yaşında 8 yaşında kızını 30 yaşında 40 yaşında birisine hanım olarak hangi babalık şefkatiyle verebilir? (…) İnsan kendi doğurduğu çocuğu 8 yaşında zifaf odasına nasıl koyar? (…) Bunların hepsi müşahede altına alınsın, zindanlara alınsın teklifine sıcak bakarız.”
İSLAM HUKUKUNDA NİKAH VE ZİFAF AYRIMI
Geleneksel İslam fıkhında “nikah” (hukuki evlilik akdi) ile “zifaf” (fiili evlilik, cinsel birliktelik) arasında açık bir ayrım yapılır. Klasik Hanefî fıkhına göre, bir veli (baba, dede) küçük yaştaki çocuğu evlendirebilir, ancak cinsel birlikteliğin gerçekleşmesi buluğ (ergenlik) ve rüşd (olgunluk) şartına bağlıdır.
Kâsânî, Serahsî ve Nevevî gibi klasik fıkıh kaynakları bu ayrımı destekler. Ancak günümüzün çağdaş İslam alimlerinin çoğu —özellikle Mahmud Şeltût, Yusuf el-Karadâvî, Muhammed Abduh gibi isimler— çocuk yaşta nikâhın dahi İslam’ın özüne ve adalet anlayışına aykırı olduğunu belirtmiştir.
YILDIZ TARAFINDAN VE VAKIFTAN YAPILAN AÇIKLAMALAR
Sosyal Doku Vakfı, 2015 yılında yaptığı açıklamada videonun içeriğinin çarpıtıldığını savunarak şu ifadeyi kullanmıştı.
“Dersin başlığı ‘Çocuk Evliliği İstismardır’dır. Dersin amacı bu konuda yaşanan suistimal ve istismarı teşhir ve tenkit etmektir.”
Nureddin Yıldız ise farklı sohbetlerinde erken yaşta evliliklerin günümüz şartlarında uygulanmasının yanlış, toplumsal bir zarar ve istismar olduğunu ifade etmiştir.
TARTIŞMA NEYE DAYANIYOR?
Nureddin Yıldız, İslam fıkhında yer alan klasik hükümleri ifade etmiş;
Bu hükümleri savunmadığını, tavsiye etmediğini, suistimal örnekleriyle birlikte aktardığını belirtmiştir;
Ancak dersin başında yer alan teknik anlatım, sosyal medyada bağlamından koparılarak “fetva” şeklinde sunulmuştur;
Yıldız’ın tüm sohbeti incelendiğinde, çocukların küçük yaşta evlendirilmesini şiddetle eleştirdiği ve fiilî evlilik için rüşd ve buluğ şartı aradığını söylediği görülmektedir.