Elvan: “Yatırımlarda kesintimiz olmayacak”

Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, “(Kovid-19 destekleri)   Haziran sonuna kadar yaklaşık 176 milyar lira (bütçe, işsizlik sigortası fonu ve sosyal yardımlaşma dahil) harcama yapmış olacağız.”  Diyerek Konya-Karaman hızlı trende sona gelindiğinde ve bunun hizmete gireceği gün Karaman’da olmak istediğini söyledi. Bakan Elvan, “Türkiye ürün çeşitliliği itibarıyla gelişmekte olan ülkeler içinde önde gidiyor. Biz istediğimiz her şeyi üretebiliyoruz. Türkiye’nin çok büyük avantajları var. Şunu da biliyoruz, geçmişte Türkiye’ye yatırım yapmayı düşünüp Doğu Avrupa’ya yatırım yapan birçok firmanın bir süre sonra pişman olduklarını, ‘keşke Türkiye’ye yatırım yapsaydık’ şeklinde ifade ettiklerini biliyoruz.” Dedi. Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, Gazete Anadolu İmtiyaz Sahibi Ayşe Oğuz, Karamanoğlu Mehmetbey Gazeteciler Cemiyet Başkanı Hüseyin Oğuz’u makamında kabul etti. “YATIRIMLARDA KESİNTİMİZ OLMAYACAK” Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, tüm Dünya’nın sıkıntılı bir dönemde geçtiğini buna rağmen ülke olarak yatırımlardan taviz vermediklerini belirterek, “Karaman’a söz verdiğimiz gibi hızlı trende sona geldik. Bazı gecikmeler oldu ama şartlara baktığımız zaman yine de devam ettik ve şimdi kısa süre içerisinde Konya-Karaman arasındaki seferler başlayacak. O gün bende Karaman’da olmayı çok istiyorum. İşimiz bitmiyor tabi ki, Karaman-Mersin ve bununla birlikte yolcunun yanı sıra yük taşımacılığı içinde çalışmalar devam ediyor. Ak Parti olarak yapılamaz denenleri yapmanın mutluluğunu yaşıyoruz.” Dedi. Bakan Elvan, bu yıl için bütçe açığı oranını yüzde 4,3’ten 3,5’e çektiklerini anımsatarak, “Bütçe açığını 0,8 puan aşağı çeken bir tedbir. Bunun 0,5 puanı gelirler tarafından, 0,3 puanı harcamalar tarafından olacak. Kovid-19’a yönelik harcamalarımız arttı, enflasyon nedeniyle memur ve emeklilere ekstra ödeme yaptık. Bunları bütçemizde öngörmemiştik. Buna rağmen yüzde 3,5 hedefine doğru sağlıklı şekilde ilerliyoruz. Harcamalarda aktüeryal dengeyi güçlendirici, sosyal güvenlik sistemine yönelik tedbirlerimiz var. Tasarruf boyutu itibariyle bazı tedbirlerimiz söz konusu. Bunların her birini kalem kalem çıkardık, nerede ne kadarlık tedbir uygulanacak, hepsini ortaya koyduk. Yatırım boyutu itibariyle kesintimiz olmayacak, cari harcamalar itibariyle kısıntılarımız olacak.” Bankacılık sektörünün takipteki alacak oranının yüzde 3,8 gibi oldukça düşük bir oranda olduğuna dikkati çeken Elvan, “Bankacılık sektörümüzde herhangi bir sorun yok. Takipteki alacaklar miktarı 148 milyar lira, bu alacaklar için ayrılan karşılık 115 milyar lira. Oran olarak yüzde 78 oluyor. AB’de bu oran, yüzde 45 seviyesinde. Takipteki alacaklar için bankalarımız fazlasıyla karşılık ayırmış durumda. Yakın izlemede olan krediler için de yeterli miktarda karşılık ayrıldığını görüyoruz.” İfadelerine yer verdi.  Kovid-19 sürecinde küresel ekonomideki gelişmeleri değerlendiren Elvan, küresel büyümenin yüzde 3,3 daraldığını, dünya ticaretinin yüzde 8,5 küçüldüğünü, tedarik zincirlerinde problemler yaşandığını, ülkelerin arz şoklarıyla karşılaştığını anlattı. Elvan, bu süreçte Merkez Bankalarının da ciddi parasal genişlemeye gittiğine işaret ederek, devlet ve özel kesimin borçlanmasında artışlar olduğunu ve kamu maliyesinde ciddi sıkıntıların ortaya çıktığını ifade etti. Elvan, dünyanın son derece sıkıntılı ve kimsenin beklemediği bir süreç yaşadığını aktararak, “Ülkeler bu sürecin bu kadar uzun süreceğini düşünmüyordu, biz de aynı kanaatteydik. Küresel ölçekte işçi ve esnaf kesimi sıkıntılar yaşadı. Şunu da yadırgıyorum: Sanki küresel ölçekte bu tür sıkıntılar yaşanmıyor, sadece bu sıkıntılar Türkiye’deymiş gibi bir bakış açısının yanlış olduğunu düşünüyorum. Salgın döneminde küresel ölçekte 114 milyon insan işsiz kaldı.” diye konuştu. Salgın döneminde küresel ölçekte tasarruf oranlarında artış görüldüğünü de söyleyen Elvan, “Bu dönemde 5,5 trilyon dolarlık ilave tasarruf sağlandı. Önümüzdeki süreçte belki bambaşka bir tabloyla karşı karşıya kalacağız.” ifadesini kullandı. Bu yıldan itibaren küresel ölçekte güçlü büyüme beklendiğine dikkati çeken Elvan, sanayi sektörü başta olmak üzere ekonomik aktivitenin canlandığını, şu anda üretim ve ticaretin kriz öncesi dönemden daha iyi durumda olduğunu anlattı. Elvan, bu dönemde dünyanın önemli bir borçlanma problemiyle yüzleşeceğini belirterek, bu dönemde dijitalleşme alanının ise fırsat olarak görülmesi gerektiğini söyledi. Uzaktan çalışmanın da ciddi ölçüde yaygınlaşacağını düşündüğünü aktaran Elvan, Türkiye dahil dünya genelinde yazılım sektöründe de hizmetler sektöründeki gibi istihdam yaratılmasının beklendiğini ifade etti. “TÜRKİYE TEDARİK KONUSUNDA AVANTAJ SUNUYOR” Ülkelerin salgın sürecinde yaşadıkları sıkıntılardan dolayı artık bölgesel tedarik zincirlerine yöneleceğine de işaret eden Elvan, “Türkiye’ye stratejik konumu, nitelikli insan altyapısı, genç dinamik nüfusu yanında Avrupa Birliğiyle Gümrük Birliği anlaşmasının olması çok ciddi avantaj sunuyor. “ şeklinde konuştu. “İSTİHDAMDA DAHA İYİ DURUMDAYIZ” Türkiye’nin ise Kovid-19 sürecinde Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin avantajlarını ciddi ölçüde kullandığını ve çok hızlı karar alarak sorunların çözümünde önemli adımlar attığını ifade eden Elvan, Türkiye’nin bu süreci başarıyla yürüttüğünü vurguladı. Elvan, işsizlikteki artış eğilimini önleyecek tedbirler yanında, firmaların ayakta kalmasını sağlayacak önlemleri aldıklarını anlatırken, şu anda Kovid-19 öncesindeki dönemde istihdam edilen kişi sayısından daha fazla istihdamın sağlandığını söyledi. Bakan Elvan, Kovid-19 sürecinde sağlanan desteklerle ilgili olarak, “Merkezi yönetim bütçemizden 2020-2021 döneminde bugün itibarıyla yapılan harcama 78,6 milyar lira oldu. İşsizlik Sigortası Fonu ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu’ndan yapılan ödemeleri de dahil edince bugün itibariyle 133,7 milyar liralık harcama yapıldı. Şu anda uygulanan destekler var, kısa çalışma ödeneği, ücretsiz izin gibi destekler var, lokanta ve restoranlara yönelik destekler var, sosyal yardımlaşmadan sağlanan bir destek var, esnafa yönelik destekler var. Önümüzdeki haziran sonuna kadar yapılacak destekleri de dahil edince, bu rakam 2020-2021 yılları için 175,7 milyar liraya tekabül ediyor. Yani haziran sonuna kadar yaklaşık 176 milyar liralık harcama (bütçe, İşsizlik Sigortası Fonu ve sosyal yardımlaşma dahil) yapmış olacağız. KGF kredileri dahil kredi programlarını dikkate alınca firmalara şu ana kadar 315 milyar liralık kredi verildiğini görüyoruz. Ertelemeler ne kadar? Tarım Kredi Kooperatiflerine yönelik, esnaf kredi ertelemesi var, vergi ve SGK prim ertelemeleri var, bunların da toplam tutarını bütün olarak aldığımızda şu an için gerçekleşen 206 milyar lira. 2021 sonu itibariyle ne olacak, 219 milyar lira olacak. Şu anda bizim programımız bu şekilde.” Dedi.  “İLAVE DESTEK GEREKİYORSA VERİLECEK” Bu sürecin zorluğuna dikkati çeken Elvan, “Çok iyi gidiyoruz, vatandaşlarımıza destek olmaya çalışıyoruz. Kamu maliyesi tarafında elimizden gelen desteği vermeye devam ettik. Önümüzdeki süreçteki gelişmelere bağlı olarak yine desteklerimiz olabilir, vatandaşların ihtiyaçları, talebi bizim için çok derece önemli. Hemen hemen tüm kesimlere dokunmaya çalıştık, destek olmaya çalıştık. Bundan sonraki süreçte de bu desteğimiz sürecek.” dedi. Elvan, ilave bir destek olup olmayacağına açıklı getirerek, “Bu dinamik bir süreç, gelişmelere bakacağız, örneğin kısa çalışma ödeneğini haziran sonuna kadar uzattık, gelişmelere göre hareket edeceğiz. Tabii burada aşılamanın hızı, salgının seyri de önemli. Eğer yeni bir şokla karşı karşıya kalırsak elbette hükümet olarak üzerimize düşen görevi yapacağız, ilave destek verilmesi gerekiyorsa bunlar mutlaka verilecek.” Şeklinde konuştu. konuştu. “BURADA SORUMLULUK DÜŞEN KİŞİLER BİZLERİZ” Bakan Elvan, enflasyon artışına da değinerek, Fiyat İstikrar Komitesi kurulacağını, bu komite ile fiyatların kontrol edilmesinin söz konusu olmadığını, Türkiye’de serbest piyasa ekonomisinin bulunduğunu vurguladı. Yapısal sorunların çözümü noktasında Ekonomi Reform Paketi’nde kapsamlı tedbirlerin olduğunu belirten Elvan, bunları teker teker uygulamaya koyacaklarını bildirdi. Elvan, küresel ölçekte emtia, gıda ve petrol fiyatlarında artışlar olduğuna işaret ederek, “Bizim temel problemimiz büyümenin finansmanında. Bir iç tasarrufunuz var, diğer taraftan yatırımlar var ancak iç tasarruflar yatırım talebini karşılamıyorsa bunu dışarıdan sağlarsınız. Bu, tasarruf/yatırım açığı, bunun anlamı da ‘cari açık’ tır. Kalkınmanın öncelikleri ile büyümenin finansmanı arasında bir dengenin oluşturulması gerekiyor. Burada sorumluluk düşen kişiler bizleriz. ” ifadelerini kullandı. Özellikle cari açığı azaltmak, büyümenin finansmanı sorununu çözmek için yapılması gerekenin, ithal edilen ara malı ürünlerinin Türkiye’de üretilebilmesi olduğunu, söz konusu ürünlerin Türkiye’de üretilmesi için hükümet olarak yoğun bir çaba sarf ettiklerini, destekler verdiklerini anlatan Elvan, bunlara Ekonomi Reform Paketi’nde de yer verdiklerine dikkati çekti. Ekonomi Reform Programı’nda, Sağlık Endüstrileri Başkanlığı ile Yazılım ve Donanım Endüstrileri Başkanlığı oluşturulacağının yer aldığını hatırlatan Elvan, savunma sanayisi alanında oluşturulan ekosistemin bu alanlarda da oluşturulacağını belirtti. Elvan, bunların Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı ile benzer bir yapıda olacağını bildirdi. ENFLASYONLA MÜCADELE Enflasyonla mücadele konusunda makroekonomik politikada herhangi bir değişikliğin söz konusu olmadığını belirten Elvan, sürdürülebilir büyümenin sağlanması için fiyat istikrarının ön koşul olduğunu söyledi. Elvan, enflasyonla mücadelede bütüncül bir yaklaşım gerektiğini aktararak, “Burada kamu maliyesi, finansal sektör, bu yapısal sorunlar, bunların hepsini bir bütün olarak ele alan bir yaklaşım sergilemek zorundayız ki bizim de bu en temel sorumluluğumuz.” şeklinde konuştu. Güven ortamını tesis etmenin, en temel önceliklerinden olduğunu vurgulayan Elvan, kısa vadeli kazanımlar uğruna hiçbir zaman orta ve uzun vadeli kazanımlardan da vazgeçmeyeceklerini dile getirdi. Bakan Elvan, Türkiye’nin sağlıklı, sürdürülebilir ve nitelikli bir büyümeyi sağlayabilmesini amaçlayan yaklaşımı olduğunun altını çizerek, “Geçmiş dönemde hem enflasyonu düşürdük hem de büyümeyi sağladık. Büyümeden feragat etmeden nominal talebinde başarılı ve dengeli şekilde yürütülmesi ve yönetilmesi, enflasyon açısından son derece önemli. Bu konuda da hassasiyetimiz var, bunu da ekonomi yönetimi olarak hep birlikte gösteriyoruz.” diye konuştu. Türkiye’nin ödemeler dengesi sorunu ile karşı karşıya kalacağını düşünmediğini belirten Elvan, Merkez Bankası tarafından yayımlanan 12 aylık ödemelere ilişkin rakamları paylaşarak, şöyle devam etti: “Bizim borç oranımıza baktığınızda, AB tanımlı borç stokunun milli gelire oranı, 2020 yılı sonu itibarıyla yüzde 39,5. Gelişmekte olan ülkelerle kıyaslandığında oldukça düşük, gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında yine oldukça düşük. 2020 yılında 36,8 milyar dolarlık cari açığımız oldu, 2021 yılında beklentimiz aşağı yukarı 20 milyar dolar civarında olabilir. Cari açık çalışmalarımız hesaplamalarını da biz yaptık. Dolayısıyla teknik düzeyde arkadaşlarımız gerçekten çok iyi çalışıyorlar. Bu konuda herhangi bir kaygı içerisinde değiliz. Hazine ve Maliye Bakanlığı gerçekten çok güçlü bir kadroya sahip, uzmanıyla, yöneticileriyle. Birçoğu yüksek standartlı olan üniversitelerden doktora almış, ekonomi alanında ihtisas yapmış, çok vasıflı arkadaşlarımız var. Bu ekibimizle birlikte çalışıyorum, bakan olarak ben kendim karar vermiyorum. Kararları tartışarak, ortak akılla hareket ediyoruz.” Elvan, “128 milyar dolar” tartışmasına ilişkin de Merkez Bankasının muhabir bankası üzerinden yerli ve yabancı bankalara açık olan eşleştirme platformlarıyla döviz değişim işlemleri gerçekleştirildiğini vurgulayarak, “Muhabir banka üzerinden kime satılmış bu, bankalara. Peki bankalar kime satmış, vatandaşa, şirketlere. Diyelim, o dönemde birey olarak döviz aldınız. Birey olarak döviz aldığınızın açıklanması ticari sırla bağdaşır mı? Neticede bunu kim alıyorsa diğer bankalardan alıyorlar. Bunu alanlar yine yerli ve yabancı bankalar. Alım işlemi gerçekleştikten sonra ancak, hangi bankanın ne kadar aldığını Merkez Bankası görebiliyor. Diğer Merkez bankalarını da düşünün, bir Merkez Bankası kalkıp, ben şu bankaya şu kadar sattım, diyebilir mi? Böyle bir örnek var mı? Şimdi bunun mümkün olmadığını kendileri de biliyorlar. Ama siyasi bir malzeme yaptılar, siz ne söylerseniz söyleyin, karşıda bir kapı duvar. Çok net söylüyorum, onlar yine söylediklerini tekrar ediyorlar. Siz ne söylerseniz söyleyin, sizin ne söylediğinizin, yapmış olduğunuz açıklamanın bir anlamı yok onlar açısından.” İşsizliğin önlenmesi konusunda atılacak adımlara ilişkin bilgi veren Elvan, tüm istihdam teşviklerini baştan aşağı gözden geçirdiklerini söyledi. Elvan, bu kapsamda etkin olan alanlardaki desteklerin daha da artırılacağını aktarırken, “Çok sayıda ve çok geniş yelpazede istihdam teşvikimiz var, bunları sadeleştireceğiz, etkin olanları ön plana çıkarıp bu alanda daha güçlü destek vereceğiz. Ekonomi Reform Programı’mızda var, ilave istihdama yönelik bir destek sistemi getiriyoruz. İlave 5 kişi istihdam eden firmaya, 500 bin liralık kredi vereceğiz, KGF destekli olacak. Bu istihdam ettiği 5 kişinin sigorta priminin işçi ve işveren miktarlarını faiz oranından düşüreceğiz. Diyelim ki faiz oranı 10 birimse, 3 birimlik sigorta primi ödemişse, bu 3 birimlik sigorta primini buradan düşeceğiz.” diye konuştu. Elvan, mesleki eğitim merkezlerinde çırak ve kalfaların eğitim gördüğünü, bunların ücretlerini işverenlerin ödediğini anımsattı. Bu merkezlerdeki gençlerin ücretlerini hükümetin ödeyeceğini ve ücret artışı sağlayacaklarını belirten Elvan, böylece ara kademedeki eleman açığını önemli ölçüde gidermiş olacaklarını bildirdi. Elvan, yarı zamanlı çalışanlara yönelik yeni bir düzenleme yapacaklarını da aktarırken, “Özellikle gençler, üniversite öğrencileri yarı zamanlı çalışıyor. Yarı zamanlı çalışanların yıllık izinlerinde ücret ödenmesini sağlayacağız. Kıdem tazminatı hakkı kazanmaları yönünde düzenlemelerimiz olacak. İşveren ve işçilerle bunları konuşacağız. Bu düzenlemeyle yarı zamanlı çalışanların oranında önemli yükselme olacağını düşünüyorum.” diye konuştu. Bir diğer adım olarak da sektörel beceri haritaları oluşturacaklarını belirten Elvan, illere göre, hangi nitelikte, ne kadarlık ara ve teknik eleman olduğunu, hangi alanlarda açık olduğunu ortaya koyacaklarını söyledi. Elvan, bu haritaların düzenli olarak güncelleneceğine işaret ederek, “Bu da bizim aktif işgücü programları üzerinden hangi ilde hangi alanlara yoğunlaşmamız gerektiği konusunda önümüze yol haritası ortaya koyacak, işverenlere de yol gösterici olacak.” ifadesini kullandı.